Το μικρόφωνο αποτελεί τη συσκευή από την οποία γεννιέται ένα σήμα audio ή αλλιώς ένα ακουστικό σήμα. Επί της ουσίας λειτουργεί ως μετατροπέας ενέργειας μετατρέποντας τον ήχο, ο οποίος αρχικά βρίσκεται σε μορφή ακουστικής ενέργειας, σε ρεύμα – ακουστικό σήμα, δηλαδή σε ηλεκτρική ενέργεια. Την ίδια στιγμή αποτελεί το σημείο εκκίνησης ενός εντυπωσιακού, ταξιδιού, του ακουστικού σήματος μέσα από διάφορες συσκευές διαχείρισης, εγγραφής και επεξεργασίας. Πρόκειται λοιπόν, για ένα εργαλείο του οποίου η επιλογή και η χρήση έχουν καθοριστική σημασία για την ποιότητα του ήχου, είτε αυτό χρησιμοποιείται στο περιβάλλον ενός επαγγελματικού, είτε ενός home studio.

Το διάφραγμα

Η λειτουργία ενός μικροφώνου βασίζεται στη χρήση ενός διαφράγματος το οποίο είναι μία ειδικά κατασκευασμένη εξαιρετικά λεπτή μεμβράνη. Κάθε φορά που ο ήχος, με την μορφή ηχητικών κυμάτων, πέφτει επάνω στη μεμβράνη, αυτή αρχίζει να κινείται.Ανάλογα με τον τύπο του μικροφώνου, αυτή η μηχανική ταλάντωση μετατρέπεται σε ανάλογο ακουστικό σήμα. Σημαντική για τη λειτουργία ενός μικροφώνου είναι η διάμετρος του διαφράγματος. Ένας βασικός διαχωρισμός είναι μεταξύ των μικροφώνων με διάμετρο ίση ή μεγαλύτερη από 1 ίντσα (2,54cm) και αυτών με μικρότερη.

Τα μικρόφωνα μεγάλου διαφράγματος προσδίδουν συχνά χαρακτήρα στον ήχο, χρωματίζοντάς τον. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλή για την ηχογράφηση φωνών καθώς μπορούν να αποδώσουν ένα ποιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Παράλληλα είναι συνήθως πιο ευαίσθητα, δηλαδή παράγουν περισσότερο ακουστικό σήμα με βάση την ακουστική ενέργεια που μετατρέπουν.

Τα μικρόφωνα μικρού διαφράγματος αποδίδουν πιο πιστό και ακριβή ήχο καθώς η μικρή μάζα του διαφράγματος τους, τους επιτρέπει να ακολουθούν καλύτερα τις μεταβολές του αέρα. Επιπρόσθετα, αποδίδουν πολύ καλά τις υψηλές συχνότητες.

Οι τύποι

Εκτός τις διαμέτρου του διαφράγματος, σημαντικό ρόλο στην απόδοση ενός μικροφώνου παίζει ο τύπος του. Ο τύπος ενός μικροφώνου καθορίζεται με βάση τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο μηχανισμός που βρίσκεται στο εσωτερικό του και μετατρέπει την ακουστική ενέργεια σε ηλεκτρική. Οι βασικοί τύποι μικροφώνων είναι τρεις: Τα δυναμικά, τα ταινίας και τα πυκνωτικά.

Τα δυναμικά μικρόφωνα (dynamic) λειτουργούν με βάση την αρχή της επαγωγής. Το διάφραγμα τους κινεί ένα πηνίο το οποίο βρίσκεται μέσα σε ένα μόνιμο μαγνητικό πεδίο. Καθώς το διάφραγμα πάλλεται παράγεται ανάλογη ηλεκτρική τάση – ακουστικό σήμα στα άκρα του πηνίου. Τα δυναμικά μικρόφωνα διακρίνονται για την ανθεκτική και αξιόπιστη κατασκευή τους και την αντοχή τους στις καταπονήσεις και τις ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Τα μικρόφωνα ταινίας (ribbon) χρησιμοποιούν μία ταινία ειδικής κατασκευής ως διάφραγμα. Καθώς η ταινία πάλλεται μέσα σε ένα μόνιμο ομοιογενές μαγνητικό πεδίο παράγεται ανάλογο της κίνησης ακουστικό σήμα. Τα μικρόφωνα ταινίας χαρακτηρίζονται από ζεστό και απαλό ήχο, ενώ η μικρή μάζα της ταινίας εξασφαλίζει βελτιωμένη απόκριση στις υψηλές συχνότητες και στα μεταβατικά ηχητικά κύματα (transients).

Τα πυκνωτικά μικρόφωνα (condenser) διαθέτουν ένα ηλεκτρικά αγώγιμο διάφραγμα που αποτελεί την κινούμενη πλάκα – οπλισμό ενός πυκνωτή ενώ η άλλη πλάκα του πυκνωτή παραμένει σταθερή. Όταν ένα ηχητικό κύμα πέσει επάνω στο διάφραγμα μεταβάλει την απόσταση μεταξύ των πλακών. Αυτό σημαίνει πως η τιμή της χωρητικότητας του πυκνωτή (η ικανότητά του να κρατάει ηλεκτρική φόρτιση) μεταβάλλεται ανάλογα με την κίνηση του διαφράγματος με αποτέλεσμα αντίστοιχες μεταβολές στην ηλεκτρική τάση και το ηλεκτρικό φορτίο των πλακών. Η μεταβολή της χωρητικότητας ανιχνεύεται από ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα που υπάρχει στα πυκνωτικά μικρόφωνα και μετατρέπεται σε ακουστικό σήμα αντίστοιχο των μεταβολών της ηχητικής πίεσης. Γενικά, τα πυκνωτικά μικρόφωνα αποδίδουν λεπτομερή και καθαρό ήχο με υψηλή πιστότητα. Έχουν πολύ καλή απόκριση στα μεταβατικά ηχητικά κύματα και μπορούν να κατασκευαστούν και σε μικρά μεγέθη.